“Ôi nếu như thiên thần lên tiếng gọi
Bỏ nước Nga lên sống ở thiên đường!
Tôi sẽ đáp: “Thiên đường xin để lại
Cho tôi ở cùng Tổ quốc yêu thương”.
– Sergei Yesenin (1914)
Mình vừa có một chuyến đi Nga tự túc 22 ngày với nhiều trải nghiệm thú vị, xin viết một bài ngắn chia sẻ kinh nghiệm để các bạn tham khảo nhé. Bài viết chia làm hai phần. Từ I đến X là các lưu ý trước khi đi. Phần XI là ghi chép nhanh những ấn tượng của mình với nước Nga.
Các bức ảnh được thực hiện bằng Ricoh GR3x, Fujifilm X100F và Iphone 11 Pro Max, các bạn có đoán được ảnh nào dùng máy nào không?
I. Visa:
Hiện tại Nga cho phép công dân VN xin e-visa với thời hạn lưu trú tới 30 ngày (trước đây chỉ có 15). Bạn đăng ký trực tiếp trên trang web của lãnh sự Nga tại: evisa.kdmid.ru (lưu ý vào đúng link này nhé; có rất nhiều trang giả mạo với đường link tương tự, vào là bị lừa đó). Bạn cần tạo một tài khoản, sau đó mới điền đơn. Đơn xin evisa Nga rất nhiều mục và lằng nhằng, mình điền lần đầu 40p mới xong. Nếu bạn chưa có kinh nghiệm tự xin visa bao giờ thì tốt nhất nên qua dịch vụ, vì nếu sai thì vừa phải điền lại mà tiền vẫn mất. Phí xin evisa tầm 1tr3, do tính bằng ngoại tệ nên tùy thời điểm quy ra tiền Việt sẽ khác. Vì phương tây đang cấm vận Nga nên bạn không thể thanh toán trực tiếp qua cổng thanh toán của thẻ Visa; trang web sẽ dẫn bạn đến một cổng thanh toán khác, bằng một loại tiền khác không phải USD. Bạn cứ thanh toán bình thường, không lo nhé. Thanh toán xong bạn sẽ nhận được một email confirm. 5 ngày sau (họ làm việc cả ngày nghỉ), kết quả sẽ được gửi vào mail của bạn. Trừ trường hợp bạn điền thông tin sai lệch quá mức, còn lại thì gần như chắc chắn trúng 100%. Lưu ý: bạn phải in evisa này ra và luôn cầm theo người, vì khi xuất cảnh, nhập cảnh, check in khách sạn… đều bị hỏi. Bạn giơ điện thoại ra nhiều người sẽ từ chối không xem đâu.
II. Máy bay:
Nga đang trong tình trạng cấm vận nên lựa chọn hãng bay tới Nga khá hạn chế, đặc biệt là từ VN. Hiện Vietnam Airlines có chuyến bay thẳng (9 tiếng) từ Hà Nội đến Moscow; nhưng tần suất chuyến bay ít và thất thường. Bạn cũng có thể đặt các hãng của Trung Quốc; bay lâu hơn chút (vì transfer ở Trung) nhưng giá có thể rẻ hơn và có nhiều lựa chọn. Khuyến nghị bay China Eastern, ghế rộng ngồi rất sướng; ăn cũng ngon. Đừng lọ mọ tự đặt trên trang web của hãng Trung Quốc, bạn sẽ phải đăng ký rồi xác thực số điện thoại lằng nhằng. Hãy đặt luôn qua trip.com, giá không hề đắt hơn, và giao diện lại có tiếng Việt dễ dùng, thanh toán trực tiếp bằng thẻ visa.
III. Đổi tiền:
Vẫn do cấm vận nên thẻ visa không tiêu được ở Nga. Bạn sẽ phải đổi rất nhiều tiền mặt nếu đi dài ngày. Nếu có người quen bạn hãy mượn thẻ ngân hàng Nga của họ để tiêu. Vừa an toàn (không lo cầm một đống tiền mặt bên người) vừa tiện. Ở Nga người ta cũng quẹt thẻ và QR nhiều như ở HN vậy. Khi đổi tiền nên lưu ý tờ mệnh giá to như 5000 rub, tránh đổi phải tiền giả. Mình rút tờ này ra tiêu ở đâu người Nga cũng soi rất kỹ, có chỗ cho cả vào máy quét. Ở Nga đi phương tiện công cộng tiêu tiền xu cũng nhiều, hãy mang hộp đựng xu nhé.
IV. Sim điện thoại + Internet:
Đây là một điểm rất khó chịu khi du lịch Nga. Hiện tại Nga đang thắt chặt an ninh và khách du lịch gần như không thể mua được sim nữa. Bạn chỉ có thể mua được sim rác dùng ngắn ngày, hoặc thuê sim của người Việt sống tại Nga. Tất cả sim cứng + esim mua từ VN hay các trang nước ngoài khi đến Nga đều bị vô hiệu hóa. Mình mua sim Beeline của một người Việt ở Nga, có data không giới hạn, nhưng dùng chập chờn và sau 7 ngày đầu tiên bị reset (người bán phải hỗ trợ bạn vụ này). Hạ tầng mạng của Nga không xịn như VN, rất hay mất sóng 3G, nhất là ở chỗ đông người.
Mạng Nga chặn Facebook, Instagram nhưng lại cho phép dùng Tiktok, Google. Muốn truy cập những trang bị cấm kia, bạn phải dùng VPN, nhưng VPN phải được download và cài trước khi đến Nga, vì đến nơi rồi thì Nga chặn luôn cả những trang đó. Nga đã vô hiệu hóa được rất nhiều dịch vụ VPN phổ biến. Mình dùng NordVPN, nhưng ngay cả hãng này cũng không vượt được tường lửa của Nga ở chế độ thông thường. Bạn cần bật chế độ Obfuscate, nhưng chế độ này chỉ có trên laptop và điện thoại Android. Các thiết bị Apple không có chế độ này và trở thành vô dụng. Để đảm bảo sang Nga vẫn có thể truy cập được những trang bạn muốn, hãy hỏi kỹ người bán sim Nga cho bạn. Mình được người bán sim tặng gói VPN Outline, dùng rất ổn định, trên iphone cũng dùng được.
Ở VN chúng ta quen ra cửa hàng xin wifi dùng thoải mái, nhưng ở Nga rất hiếm nơi cho mật khẩu wifi. Nơi có wifi free thì lại bắt điền số điện thoại để gọi điện xác thực, trong khi sim rác của khách du lịch không nghe gọi được, mà mình cũng đâu biết tiếng Nga. Ngay cả ở khách sạn, người Nga cũng khá khó khăn trong việc cung cấp wifi. Bạn phải nhập số phòng, số hộ chiếu…để đăng nhập, nhưng nhiều khách sạn cũng chỉ hạn chế cho 3-4 thiết bị được vào. Vì vậy ở Nga bạn chỉ có thể phụ thuộc vào điện thoại phát 3G thôi.
Lưu ý quan trọng: đừng dùng iphone làm máy phát mạng hotspot! Wifi hotspot của Iphone rất kén thiết bị. Thường chỉ thiết bị của Apple mới cho kết nối mượt mà, còn Android và laptop đều không kết nối được với wifi phát từ iphone. Ngoài ra iphone sẽ tự động tắt mạng nếu thiết bị kia không truy cập nữa hoặc sau khi bạn khóa màn hình vài phút. Cực kỳ bất tiện. Hãy mang theo một điện thoại Android để phát mạng ở Nga.
V. An ninh:
Dù đang có chiến tranh nhưng ở Nga mọi thứ vẫn diễn ra bình thường. An ninh rất tốt, không thấy có trộm cắp ngoài đường. Trước khi mình đi, nhiều bạn bè gửi cho mình thông cáo của sứ quán các nước phương Tây khuyến nghị không nên đến Nga vì lý do an ninh. Truyền thông phương Tây có truyền thống chống Nga lâu rồi, trong khi VN ngày nay lại phổ biến tiếng Anh hơn và giới trẻ bị ảnh hưởng bởi truyền thông của Mỹ. Sự thật thế nào thì chỉ có cách đi và tự khám phá bạn nhé.
VI. Ngôn ngữ:
Trung bình thì người Nga không nói tiếng Anh, cũng như ở VN thôi. Tuy nhiên đa số người trẻ, đặc biệt là sinh viên đại học, có thể nghe và hiểu tiếng Anh ở mức cơ bản, đủ cho bạn hỏi đường hoặc hỏi món ăn. Ngoài các biển báo lớn ra thì ở Nga chả cái gì viết bằng tiếng Anh cả. Ngay cả ở bảo tàng là nơi bạn nghĩ chắc sẽ có tiếng Anh cho mà đọc thì họ cũng không có. Vì vậy hãy cài sẵn vài app dịch trước khi đi. Google translate và Chat GPT dịch có vẻ chính xác nhất. Yandex Translate của Nga dùng rất tệ và chậm.
VII. App:
Ngoài VPN và Google Translate ở trên, bạn cần cài Yandex Map, vì Google Map ở Nga không chính xác. Nên cài thêm những app nhắn tin bắt buộc phải xác thực số điện thoại như Telegram, Whatsapp để có thể nhắn tin cho khách sạn hoặc liên lạc mua sắm với các shop. Đến Nga bạn sẽ không đăng ký được nữa, vì có số điện thoại ở Nga đâu.
VIII. Đặt khách sạn:
Do cấm vận của phương tây, khách sạn Nga không hiện trên các trang booking thông thường nữa. Bạn có thể xem khách sạn trên các trang của Nga, nhưng họ lại không chấp nhận thanh toán thẻ visa. Cách giải quyết là đặt qua Zenhotels, thanh toán Visa bình thường. Trên trip.com cũng được, nhưng để hiển thị khách sạn Nga, bạn phải đổi ngôn ngữ sang tiếng Nga và đổi tiền tệ thành đồng Rub. Mình ưu tiên đặt qua Trip.com, vì trên app của họ có chức năng Wifi Calling, bạn có thể gọi điện trực tiếp cho khách sạn khi gặp vấn đề thông qua app Trip.com. Về hỗ trợ khách hàng, cả hai đều rất tuyệt, hơn đứt mấy ông Agoda hay Booking.
IX. Đến Nga:
Với người đến Nga lần đầu, lộ trình thông thường là bay đến Moscow, sau đó đi Saint Petersburg. Nhiều thời gian hơn có thể đi Kazan, Sochi, Vladivostok…Ở quanh Moscow có Golden Ring, là một loạt các thành phố nhỏ nằm cách thủ đô vài giờ lái xe, nghe nói cũng đẹp nhưng mình thấy xe cộ hơi bất tiện nên không đi. Cả Moscow và Saint Petersburg đều là những thành phố rất lớn. Ngoài việc đi bộ ngắm đường phố và ăn uống như ở bao nơi khác, Nga còn một điểm đặc biệt sẽ tiêu tốn khá nhiều thời gian của bạn, đó là các bảo tàng, phòng tranh và nhà kỷ niệm của các vĩ nhân Nga (đặc biệt là các nhà văn). Nếu thời gian eo hẹp bạn cũng nên dành ít nhất 5 ngày cho mỗi thành phố. Ngắn hơn chắc không kịp chơi gì ngoài mấy chỗ tourist trap.
X. Đăng ký tạm trú:
Theo quy định mới nhất, nếu ở Nga quá 7 ngày bạn sẽ phải đăng ký tạm trú với chính quyền và trách nhiệm đăng ký thuộc về khách sạn nơi bạn ở. Mình đã suýt bị đuổi ra đường khi mới đến Saint Petersburg vì thiếu tờ giấy này. Chuyện là mình ở Moscow tới 12 ngày và đến Saint Petersburg vào đêm ngày thứ 12. Lễ tân khách sạn ở đây đòi xuất trình tờ đăng ký tạm trú ở Moscow, nhưng mình không hề biết chuyện cần phải đăng ký tạm trú, cũng không thấy khách sạn ở Moscow đưa cho giấy gì, mặc dù đó là một khách sạn 4 sao. Bên Saint Petersburg nhất định đòi xem giấy đăng ký tạm trú, nếu không sẽ đuổi mình khỏi khách sạn. May mà khách sạn đầu tiên đặt qua Trip.com nên mình đã gọi được cho phía Moscow để lấy giấy xác nhận qua email và đưa cho khách sạn mới. Thật hú vía. Đây chính là lý do mình khuyên các bạn dùng Trip, support của họ rất tuyệt vời. Vậy lưu ý là khi nhận khách sạn, hãy hỏi và đảm bảo chắc chắn bạn được đăng ký tạm trú ở Nga, và xin họ bản đăng ký đó để cầm đi nhé.
XI. Trải nghiệm ở Nga:
Sau đây là một số quan sát vụn vặt của mình ở Nga, không theo thứ tự nào.
1. Moscow là thành phố tráng lệ và kỳ vĩ nhất mình từng thấy. Nhà cửa xây thành từng dãy vuông vắn chứ không xây lẻ tẻ nhô ra nhô vào như ở Đông Nam Á. Nhà xây toàn bằng đá, luôn có trang trí phù điêu kèm theo nhiều chi tiết bằng đồng, nhìn vừa đẹp lại vừa cổ kính. Đường phố nào cũng rất lớn; trung bình vỉa hè của họ đã to ngang (hoặc hơn) đường chính ở HN rồi. Và tất nhiên là sạch. Không sạch đến mức hiếm thấy một cọng rác như ở Osaka hay Chengdu; người Nga vẫn thi thoảng vứt đầu thuốc lá hoặc chai bia uống dở ra đường, nhưng chỉ rất ít thôi, không đủ để gọi là bẩn.
2. Không khí cực sạch, bầu trời lúc nào cũng xanh trong vắt.
3. Chó mèo được phép đi trên tram, bus, metro. Rất nhiều nhà hàng có dán ký hiệu cho phép chó vào cùng, kèm theo kích thước tối đa (ví dụ cao không quá 30cm). Chó ở đây không thấy bị đeo rọ mõm bao giờ.
4. Nga đẻ ra quá nhiều vĩ nhân, vì thế nên đâu đâu cũng thấy tượng đồng tượng đá ghi tên một ông bà nào đó. Không đâu có mật độ vĩ nhân dày đặc thế này.
5. Ổ cắm điện miễn phí ở khắp nơi: bến bus, trạm metro; thậm chí cả trên bus hay tram cũng có.
6. Để tiết kiệm tiền đi lại và thoải mái khám phá thành phố, hãy mua loại vé 3 ngày đi không giới hạn ở Moscow (Saint Petersburg cũng có loại tương tự). Với vé này bạn có thể đi được tất cả phương tiện công cộng, bao gồm bus, tram, metro; và đi bao nhiêu lần cũng được. Mình thường xuyên mua vé này, sau đó cứ nhảy lên tram đi lung tung, cứ gặp gì hay lại xuống. Vừa được ngắm cảnh đường phố cực đẹp, vừa khám phá được nhiều chỗ hay mà tra mạng chưa chắc đã ra. Lưu ý: Metro ở Nga tính theo trip chứ không theo số stop như ở nhiều nước khác. Bạn mua vé 1 trip xong muốn đi bao nhiêu stop cũng được. Vì thế metro ở đây chỉ soát vé cửa vào chứ không soát ở cửa ra.
7. Tất cả các loại bản đồ trên điện thoại đều vô dụng ở Moscow. Nga hiện phá sóng định vị GPS ở Moscow nên bạn không bao giờ biết mình đang ở đâu trong thành phố, vì vậy việc tìm đường từ A đến B trở nên vô vọng. Ngay cả người Nga nếu không thuộc đường cũng không dám lái xe nữa. Bạn buộc phải tra trước đường đi từ khi ở khách sạn, screenshots lại các tuyến đường, các tuyến tram/ metro, bao gồm cả ảnh các landmark như tòa nhà hay nhà thờ, quán cafe, sông… để định vị bằng…mắt. Nhiều lúc đi mà chả biết mình đang ở đâu rồi không tìm được nơi cần đến cũng rất khó chịu. Nếu ngại mò đường các bạn có thể gọi taxi, nhưng chiều tối ở trung tâm Moscow cũng hay tắc lắm.
8. Trước khi đi Nga mình tham khảo chỗ ăn thấy ai cũng nói đi ăn ở mấy cửa hàng phong cách CCCP (kiểu Liên Xô ngày xưa) sẽ rẻ, nhưng mình thấy đồ ăn mấy chỗ này chán, lại hay phải chui xuống hầm nữa nên ăn vài lần là thôi.
9. Mình thử rất nhiều quán ăn Nga, ấn tượng nhất với 2 chuỗi: Dodo pizza và Karavaev Brothers (КАРАВАЕВЫ). Mấy cửa hàng này có mặt ở khắp nơi, đồ ăn ngon và rẻ. Ngoài ra có chuỗi Varenichnaya No.1 chuyên bán đồ Nga truyền thống, trang trí nhà hàng rất đẹp và giá đắt hơn.
10. Cà phê Nga uống nhạt nhạt chứ không đậm như cà phê VN. Uống chỉ thấy sữa là chính. Có món Bumble rất phổ biến, là cà phê pha với nước cam, mình uống suốt. Nước cam Nga lại đắng, càng hợp với cà phê. Quán cafe hay gặp nhất là Cofix và Surf Coffee. Surf có vẻ là hàng cà phê cho thanh niên sành điệu ở Moscow, khách khứa ăn mặc trendy và giá đắt (cỡ 150k hoặc hơn/ cốc). Cofix hầu như không có chỗ ngồi, chỉ bán mang đi, rẻ hơn (tầm 60k/ cốc).
11. Shipper ở đây di chuyển chủ yếu bằng scooter điện loại nhỏ xíu, hoặc đi bộ. Công việc có vẻ rất vất vả, nhưng nghe đồn là lương cực kỳ cao, vì vậy người nhập cư không được phép làm. Ở Moscow thấy khá nhiều robots đi giao hàng rồi.
12. Người Nga lúc đi ngoài đường mặt cứ lạnh te, nhưng nếu bạn hỏi đường thì họ lại tươi cười giúp ngay. Nghe nói bởi vì ở Nga có câu thành ngữ là chỉ kẻ ngốc mới cười với người lạ.
13. Do cấm vận, không thấy có bóng khách du lịch nào ở Nga, trừ lác đác vài đoàn Trung Quốc. Các điểm tham quan vì vậy đỡ phải xếp hàng. (Trước đây nghe đồn vào Hermitage phải xếp hàng tối thiểu 2 tiếng).
14. Hiệu sách ở Nga làm tôi thất vọng. Những hiệu sách lớn nhất ở Moscow và Saint Petersburg đều tẻ nhạt, từ hình thức cho đến nội dung. Người Nga làm sách xấu, cả bìa lẫn giấy đều không đẹp. Về mặt này, Nga thua xa Trung Quốc và Nhật, nơi làm sách và xây hiệu sách cực đẹp. Điều này làm tôi hết sức ngạc nhiên, vì Nga là một trung tâm văn hóa lớn của thế giới, nơi sinh ra vô số các vĩ nhân trong văn học, âm nhạc và hội họa. Ai ở Nga lâu có thể giải thích cho tôi chuyện này được không?
15. Ngoài thất vọng về hiệu sách, tôi còn thất vọng về văn phòng phẩm ở Nga. Ở Nhật, Trung, và thậm chí Ấn Độ, tôi luôn gặp được những cửa hàng stationery bán đủ thứ trên trời dưới biển, từ bút máy, mực, sổ tay, cho đến họa phẩm đủ hạng. Nhưng người Nga có vẻ không quan tâm đến những thứ đó. Khi đi tìm chỗ shopping mực và bút, tôi chỉ tìm thấy 2 cửa hàng ở Moscow, và trông chúng đều bé xíu, kiểu cửa hàng bán online thôi. Nghiên cứu trên mạng tôi cũng không thấy Nga có loại bút hay mực đặc trưng nào. Rất kỳ lạ. Một đất nước giàu chữ nghĩa nhưng lại có vẻ không quan tâm đến những thứ này.
16. Nga có vẻ là một đất nước của common sense, nơi con người được coi là con người chứ không phải một lũ ngốc. Tôi không thấy những biển báo thừa thãi kiểu “Không được đứng gần đường ray”, “Đừng dựa vào kính” hay “Đừng dẫm lên cỏ”. Tôi rất thích Nga ở khoản này. Đó là một sự tôn trọng dành cho con người, trái ngược với những nơi lấy lý do an toàn để lắp khắp nơi những biển báo ngớ ngẩn.
17. Về mặt thị giác, Nga rất “sạch”. Ở đây gần như không có những biển quảng cáo khổng lồ hay biển hiệu nhấp nháy khắp nơi tranh nhau ánh mắt của khách qua đường như các thành phố châu Á. Ngay cả biển vẫy tôi cũng không nhìn thấy bao giờ. Các cửa hàng chỉ được lắp biển hiệu sát tường, mà cửa hàng lại nằm trong những dãy nhà xây thẳng tắp, thế nên đi tìm một hàng quán nào đó bằng mắt thường rất khó.
18. Giống với người Trung Quốc, người Nga phần lớn hình như không đọc sách ngoại văn. Bằng chứng là tôi đã đi tìm cửa hàng sách ngoại văn ở cả 2 thành phố lớn của Nga mà đều không có. Ngay cả những cửa hàng lớn nhất cũng chỉ có vài cuốn classic vớ vẩn bằng tiếng Anh.
19. Quy tắc hẹn hò ở đây là nam phải tặng hoa cho nữ khi đi dating thì phải. Ở metro và trên đường đi bộ tôi thường xuyên thấy các anh con trai cầm bó hoa đi cùng bạn gái. Dễ thương.
20. Metro ở Nga trông giống cung điện chứ không giống bến metro. Cái nào cũng được xây bằng đá nguyên khối, trang trí đèn chùm bằng đồng, tượng đồng, tranh mosaic tỉ mỉ…Có những ga metro sâu tới gần trăm mét dưới lòng đất (tương đương tòa nhà 28 tầng), đi thang cuốn 3 phút mới xuống tới nơi.
21. Moscow có nhiều công viên, cái nào cũng to khổng lồ. Mình đi Sokolniki, một công viên cách trung tâm Moscow khoảng 40p đi tram. Gọi là công viên nhưng nó thực chất là một cánh rừng, đi dạo rất thích.
22. Tàu Sapsan đi giữa Moscow và Saint Petersburg chẳng có gì thú vị. Đi mất 4 tiếng, ngồi ê mông mà cảnh cũng không có gì. Nghe nói phải đi tàu chậm 20 tiếng mới là cung đường đẹp.
23. Không thể bỏ qua ở Moscow: Tretyakov Gallery, Pushkin Museum, Bulgakov Museum (Bulgakov là tác giả cuốn Master and Margarita), nhà hát Bolshoi.
24. Không thể bỏ qua ở Saint Petersburg: Hermitage (Cung điện mùa đông), Dostoyevsky house, Pushkin house, nhà hát Mariinsky.
Hết rồi. Nếu còn thắc mắc gì về việc đi Nga các bạn cứ để dưới comment nhé, mình sẽ cố gắng trả lời tất.
