Overthinking là căn bệnh phổ biến của con người hiện đại. Chắc bạn đang nghĩ tôi có overthink đâu. Nhưng nếu bạn từng đọc review trước khi đi ăn thì đó chính là overthink rồi. Tổ tiên tiền sử của chúng ta lúc đói sẽ tóm ngay con thú gần nhất để đánh chén; không có kênh tiktok nào review sẵn cho họ xem con thú ấy ngon không. Overthink là hẹn đi chơi nhưng gần đến giờ lại băn khoăn đi có gì để nói không nhỉ. Overthink là muốn nhắn tin ngay cho crush nhưng lại sợ rep sớm quá nó nghĩ mình rảnh thì sao. Vân vân.
Tại sao chúng ta nghĩ nhiều đến vậy? Có lẽ vì ngày nay ta dễ dàng biết được quá nhiều thông tin trước khi đưa ra quyết định. Ta có cảm tưởng nếu mình không tham khảo hết mọi nguồn tin thì mình sẽ làm sai hoặc mắc lỗi.
Overthink rất tai hại. Nghĩ nhiều quá khiến ta không hành động được. Nhiều học sinh của tôi nói muốn đi du lịch một mình trước khi lập gia đình, nhưng hầu như không ai đi cả. Không phải vì thiếu tiền, mà vì các bạn nghĩ nhiều quá. Mọi người hỏi tôi nên đi nước nào trước, nên đổi tiền ở đâu cho rẻ, sang đấy ăn hàng nào ngon…Tôi trả lời là nghĩ làm gì lắm thế, cứ đi đi.
Nghĩ nhiều và chuẩn bị kỹ quá còn hại ở chỗ bạn đã vô tình chặn mất những may mắn có thể đến ngẫu nhiên. Khi nhìn lại, những chuyến đi vui nhất và vụ làm ăn thành công nhất của tôi đều bắt nguồn từ quyết định chớp nhoáng. Tôi chỉ nghĩ sơ sơ là bắt tay làm. Tôi thà làm sai nhưng làm luôn, còn hơn ngồi nghĩ mãi không được việc gì cả. “Con người hành động” là tác phong phổ biến ở thế kỷ trước. Nguyễn Thái Học, một nhà cách mạng nổi tiếng liều lĩnh, từng nói rằng “Không thành công cũng thành nhân”. Nassim Taleb, một học giả tôi rất thích, viết hẳn mấy cuốn sách về đề tài này. Trong Antifragile (hay Fooled by Randomness không nhớ nữa), Taleb kể rằng ra nhà hàng ông thích gọi món đầu tiên ở trang bất kỳ, để cho sự ngẫu nhiên mang lại may mắn cho mình.
Vậy overthink vừa phí thời gian vừa phí cơ hội, ta phải cố loại bỏ nó. Cách loại bỏ dễ nhất là tìm hiểu thông tin đủ dùng thôi, và mỗi khi cơ hội đến, cứ lao vào làm đã, vừa làm vừa tính cũng chưa muộn mà.
Overthink khiến ta sống quá an toàn, mà an toàn thì dễ mất đi những cơ hội và vận may mà cuộc đời dành riêng cho kẻ liều lĩnh.
