App hẹn hò sinh ra để giúp bạn tìm tình yêu, nhưng phần lớn chúng ta quẹt trái quẹt phải xong chỉ tìm thấy thất vọng.
Vậy chúng sai ở đâu?
Tinder, Bumble và những app tương tự khuyến khích chúng ta lựa chọn người yêu dựa chủ yếu trên ngoại hình. Không chỉ dừng lại ở những bức ảnh selfie hay ảnh mông ảnh v*, app khuyến khích người dùng quy đổi cơ thể mình về các con số dễ so sánh: cao một mét bao nhiêu, nặng bao nhiêu cân, số đo ba vòng; thậm chí cả thu nhập. Một thứ tương đối chính xác như số đo quần áo mà chúng ta mua xong mặc còn thường không ưng ý, vậy làm sao có thể đánh giá việc yêu ghét một người qua vài con số được? Nhưng dating app cho rằng họ có thể.
Ở ngoài đời chúng ta chọn người yêu vẫn để ý tới những thứ như trên thôi, nhưng ở ngoài thì câu chuyện lại khác.
Ví dụ bạn thích một cô gái chỉ vì cô ấy xinh. Bạn chẳng biết gì về cô ấy cả. Dù nhìn thấy tận mắt, bạn chỉ có thể ước lượng chiều cao dựa trên chiều cao của chính bạn. Kể cả khi bạn rất quan tâm đến hình thể, bạn cũng chỉ có thể đánh giá theo kiểu “đúng dáng mình thích”, hoặc không. Không bao giờ chúng ta nảy ra một con số chính xác trong đầu để so sánh ngay lập tức với một người khác. Nhưng trên app thì bạn so ngay được. Tập trung vào các con số “cấu hình” khiến chọn người yêu qua app chẳng khác gì đi chọn mua…laptop.
Ngoài đời, nếu quan tâm đến học vấn hay thậm chí thu nhập của người kia, bạn chỉ có cách nói chuyện. Và trong lúc nói chuyện, bạn sẽ được biết thêm về tính cách, sở thích cùng rất nhiều điều khác về con người họ, những điều không thể quy về các con số hay hạng mục. Đó là một thứ cảm giác giữa con người với nhau. Quá trình làm quen ấy có thể diễn ra trong một buổi cafe hoặc trong vài ngày vài tháng, nhưng không bao giờ là 5-10s như trên app. Ở đó mọi thứ diễn ra quá nhanh: trong vài giây hoặc cùng lắm 1 phút bạn phải xem mặt mũi thế mình có thích không, nam 1m65 có thấp quá không, đi du học về liệu có chảnh với mình không…Trong khi nếu được gặp nhau ở ngoài, chúng ta có khi lại để ý những cái khác – những cái gắn bó con người với nhau tốt hơn – như cùng thích một ban nhạc hay cùng đọc một loại sách.
“Chính vì tập trung sai chỗ nên app thường dẫn đến cảm giác mệt mỏi, bực dọc (frustration) chứ không phải yêu thương. Nếu gặp nhau ở ngoài, thường chúng ta đã có sẵn điểm chung nên mới gặp nhau: chung một người bạn, cùng đến 1 concert của ca sĩ mình thích, cùng đến 1 quán cafe quen…Chúng ta có sẵn một điểm chung để kết nối và cảm giác thân mật dễ nảy sinh hơn. Trên app thì bạn phải cố tìm điểm chung của nhau chỉ vì bạn trót thích khuôn mặt anh ấy, nhưng thường là tìm không thấy và hai người từ chối nhau. “
Việc bị từ chối (rejection) ở app xảy ra thường xuyên và đau hơn ở ngoài. Ở ngoài đời, nếu bạn thích một cô gái nhưng cô ấy không thích bạn, và nếu bạn tiếp cận một cách lịch sự, cô ấy cũng sẽ từ chối bạn một cách lịch sự và cố để không làm bạn thấy buồn. Bởi vì ở ngoài chúng ta bị ràng buộc bởi những nguyên tắc cư xử giữa người với người. Nhưng trên app, cảm giác bị từ chối đau hơn nhiều. Quẹt phải nhưng không được match hay nhắn tin không được trả lời cũng giống như ở ngoài chào bắt chuyện mà người kia quay mặt đi hoặc nói rằng bạn xấu quá đừng nói chuyện với tôi nữa.
Ta có cảm giác thế vì trên app việc bị từ chối xảy ra nhanh và nhiều đến mức con người không thể chịu nổi. Không có gì như thế trong môi trường tự nhiên. Một buổi tối quẹt app bạn có thể bị từ chối bởi 10 người, trong khi ở ngoài đời thực, giỏi lắm mỗi tuần bạn chỉ có cơ hội (và năng lượng) để bắt chuyện với một cô gái mới, và nếu bị từ chối thì đó là 1 lần/ tuần thôi. Rejection liên tục làm cho ta mệt mỏi, dễ tự ái hơn và thấy bản thân thật thấp kém. Bạn sẽ nghĩ rằng mình quá xấu hoặc không đủ thú vị nên không ai match, trong khi chưa chắc đã thế. Điều này đặc biệt không tốt với người trẻ, vì họ chưa đủ kinh nghiệm để đánh giá đúng giá trị bản thân.
Dù dở như vậy, không phải không có những người may mắn. Vài học sinh của tôi đã lấy được vợ nhờ quẹt app. Tôi còn nhớ một trong số đó nói với tôi rằng “mình tìm gì thì sẽ thấy cái đó, em chân thành quẹt app để tìm vợ, nên ông trời cho vợ tìm em”. Nếu logic ấy đúng, có lẽ những kẻ thất bại trên tind.er như chúng ta đều phải phê phán bản thân để đừng có những ý nghĩ tà dâm trước khi quẹt app mới được.
