Ở đời hễ thứ gì đã gây sướng ắt cũng phải gây nghiện. Có thứ nghiện không hại mấy, lại có thứ nghiện vừa hại sức khỏe vừa ảnh hưởng tới người xung quanh. Tôi đang nói đến thuốc lá, một thứ ai hút cũng từng cố bỏ.
Ai từng thử bỏ thuốc đều biết nó khổ sở thế nào. Tay chân ngứa ngáy, mồm không lúc nào yên, có người còn run tay chân, đầu óc không minh mẫn rồi phát ốm. Chính tôi từng chứng kiến cảnh bố tôi cai thuốc lào. Bố sai tôi chẻ đôi cái điếu vứt đi, nhưng vài ngày sau cũng chính bố tôi sai tôi ra chợ mua ống điếu mới, vì bỏ xong ốm quá không làm ăn gì được. Thật người ta bảo “đã chôn điếu xuống lại đào điếu lên” mà!
Để cai thuốc, người ta nghĩ ra đủ trò. Nào ăn kẹo cao su, nào uống thuốc, hoặc nhờ vợ tát vào mồm. Nhưng thực ra ngưng hút thôi rất dễ. Cái khó là giữ để cho đừng bao giờ hút lại nữa, bởi vì lý do để hút nhiều vô cùng. Vũ Bằng, một nhà văn từng phải cai thuốc p.hiện, viết: “Tôi nhớ đến những người hút thuốc bị tù hàng bảy, tám năm, bỏ hút mà không sao hết, nhưng vừa được thả ra thì đi tiệm hút liền. Hút lại vì thèm, hút lại để trả thù những ngày tháng không được hút, nhưng hút lại có nhiều khi vì những cớ không đâu. Một con chim kêu chiêm chiếp ở đầu hồi vào một đêm gió lạnh; một ngọn gió heo may đổi chiều báo tin thu đã trở về lúc đêm khuya hay một tiếng hát ru con của cô hàng xóm…những cái không đâu đó cũng có thể làm cho người cai thuốc tự nhiên sầu tủi, chán chường, tìm cách để đi hút lại.”
Trong Zeno’s Conscience, nhân vật chính bị mắc “last cigarette disease”: mỗi khi định cai thuốc, Zeno lại hút “điếu cuối cùng”. Zeno nói: “Tôi tin rằng điếu thuốc cuối cùng là điếu phê nhất. Những điếu khác cũng ngon, nhưng không ngon bằng. Điếu cuối cùng thật ngon vì nó cho ta cảm giác chiến thắng bản thân và hứa hẹn một tương lai khỏe mạnh. Tuy nhiên những điếu khác cũng quan trọng không kém, bởi vì khi châm chúng, ta đang lấy lại tự do cho bản thân; vả tương lai đầy sức khỏe vẫn ở đó, chỉ hoãn lại tí thôi.”
Lúc bé thằng nào thằng nấy hút trộm thuốc cho bằng được, lớn lên lại đi cai cho bằng được. Muốn không có “điếu cuối cùng”, có lẽ đừng ai thử điếu đầu tiên thì hơn.
