Trên đời này chẳng ai muốn ăn đồ ăn hết hạn. Siêu thị tống bánh kẹo sắp “quá đát” ra dãy ngoài cùng, còn người mua thì bới vào tận trong vì họ biết càng giấu sâu càng là hộp mới. HSD, Best Before, Expiry Date luôn là phán quyết tuyệt đối về chất lượng thức ăn. Cái bánh hết hạn 25/3 thì tối 24 ăn vẫn ok nhưng sáng 26 nhất quyết phải vứt. Thật vô lý, nhưng hầu như ai cũng nghĩ vậy.
Tôi bắt đầu thắc mắc về HSD khi xem phim Red 2, trong đó có cảnh các nhân vật đi vào một căn phòng khóa kín mấy chục năm. Thấy Marvin nhặt một gói bánh lên ăn ngon lành, Sarah hỏi liệu ăn có an toàn không, Marvin trả lời rằng ăn vẫn ngon, vì thời đó người ta chưa phát minh ra HSD!
Vậy HSD trên thức ăn thực sự có ý nghĩa gì? Hóa ra HSD mới được phát minh ở Mỹ từ sau WWII, như một chiêu marketing của các siêu thị rằng thức ăn của mình tươi ngon vừa đóng hộp. Nhưng kỳ lạ là HSD không hề được quyết định theo một phương pháp chính xác nào mà mỗi nhà sản xuất hoặc mỗi địa phương lại có cách tính riêng. NSX thường thuê người nếm thử đồ ăn từng ngày để xem đến ngày bao nhiêu nó sẽ kém ngon và chọn đó là HSD. Tức là không phải cứ quá date thì thức ăn mốc meo hoặc gây ngộ độc như ta tưởng, chỉ đơn giản là quá ngày đó nó bớt thơm ngon. Vì vậy nhiều nơi thay Expiry Date thành Best Before.
Sau khi phát hiện ra chuyện này, tôi lên reddit kiểm tra và thấy nhiều người cũng có khám phá tương tự. Tự tôi đã test nhiều loại sữa hết hạn và thấy rằng sữa tươi quá hạn đến 2 tuần vẫn không mốc meo hay gây đau bụng gì cả, chỉ kém thơm đi một chút. Vậy HSD tưởng bảo vệ người dùng nhưng lại gây ra lãng phí thực phẩm vì ta đem vứt đi nhiều đồ ăn vẫn dùng ngon lành. Chính vì thế nên ở UK từng có chiến dịch “Look, Smell, Taste, Don’t Waste” nhằm cổ vũ mọi người tin vào vị giác để quyết định ăn hay bỏ, thay vì mù quáng vứt đi tất cả thức ăn quá HSD – một con số vốn được quyết định bằng cảm tính.
Nghĩ đến đây tôi mới nhớ trong đời cũng có nhiều thứ Best Before được áp đặt chẳng có cơ sở lắm. Ví dụ con gái lấy chồng thì Best Before 30. Sự nghiệp thành công, mua oto mua nhà đẹp cũng Best Before 30. Tại sao 30 thì không ai nói cả. Chắc còn nhiều cái Best Before vô lý nữa, tôi nhường các bạn liệt kê dưới comment.
