Bài dưới đây dịch từ Soneto XXXI trong tập Cien Sonetos de Amor của Pablo Neruda.
Bài thơ nói về tình yêu thiên nhiên của Pablo và Matilde, và rằng cả hai đều thấy không thoải mái với cuộc sống thành thị. Pablo dùng nhiều hình ảnh cỏ cây để tả người yêu, đến mức đọc xong câu cuối bạn có thể tưởng tượng ra mùi cỏ và mùi đất trong mưa.
Tôi dịch soneto này mất hai ngày vì khó quá. Thứ nhất vì ý tứ bài thơ không rõ ràng, thứ hai vì câu chữ phải xếp lại một chút để độc giả đọc tiếng Việt thấy dễ hiểu, thứ ba vì có từ lạ: alcancía.
Pablo viết rằng trái tim người yêu giống như “paloma de alcancía”. Paloma là chim bồ câu, alcancía là con lợn đựng tiền tiết kiệm. Thế là thế quái nào? Phải tra một lúc tôi mới biết tiếng Tây Ban Nha ở Nam Mỹ gọi cái hòm quyên tiền ở nhà thờ là alcancía; tức là Pablo muốn nói đến hình ảnh con bồ câu trên hòm quyên tiền ấy.
Anh đội lên đầu em vương miện
kết bằng nhành nguyệt quế phương nam
với lá thơm biển Lota
em là nữ vương bé nhỏ
ngự trị thịt xương anh
mặt đất sinh ra dầu thơm và tán lá
chỉ để làm ra vương miện
ngự trên mái tóc em.
Em và anh, người yêu em nhất
đều lớn lên ở những miền quê xanh
anh và em mang bùn đất chảy trong huyết quản
lang thang nơi phố thị
đi mãi vẫn lạc đường
lo rằng chợ vãn chẳng còn gì mua
Em yêu của anh
bóng em trong nắng thơm như mận chín
đôi mắt em không muốn ai biết được
gốc rễ em chôn giấu ở phương nam
em có trái tim
của chú bồ câu trong trắng.
Da em mượt như sỏi ngâm trong suối
môi em hôn tựa chùm hoa đẫm sương
ở nơi đất cát cỏ cây
anh sẽ sống bên em mãi mãi.
