Trong cuốn “Shoe Dog” của nhà sáng lập Nike, tôi nhớ có một đoạn Phil Knight đi chạy buổi sáng và đột nhiên nhận ra rằng Oregon, quê hương của ông, không phải là nơi có thể làm được những điều vĩ đại. “Though beautiful, Oregon struck some people as the kind of place where nothing big had ever happened, or was ever likely to.”
Tôi và một số người bạn tôi cũng có cảm xúc như vậy về HN. Chúng tôi yêu mùa thu ở thành phố này, yêu hồ tây, yêu hàng quán vỉa hè. Nhưng ngoài những cảnh vật bé xinh ấy, chúng tôi đều cảm thấy rằng HN không phải nơi những điều kỳ vĩ có thể xảy ra. Ít nhất là với bản thân chúng tôi. Không ai dám nói ra miệng, vì nói xấu quê hương có vẻ là điều gì kỳ cục. Mọi người chỉ âm thầm bỏ đi.
Với thế hệ cuối 8X và đầu 9X, miền đất hứa là Úc, là Nhật, là Đài Loan. Với các bậc đàn anh, miền đất hứa là SG, là Tiệp Khắc. Nhiều anh thành công rực rỡ và chỉ quay lại HN ở tuổi 50, khi đã kiếm đủ tiền thiên hạ và sống phần đời đẹp nhất ở nước ngoài.
Tôi thấy những việc táo bạo nhất thường dễ xảy ra khi ta rời khỏi quê hương. Việc đi khỏi nơi chôn rau cắt rốn, đến một miền xa lạ không ai biết chúng ta là ai; việc đó cho ta một cảm hứng và nguồn sức mạnh kỳ lạ mà những người chưa bao giờ xa quê không thể biết tới. Cả Thích Ca và Jesus đều bỏ khỏi bản xứ để thực hiện những việc vĩ đại. Jesus, người bị ruồng bỏ tại chính quê hương mình, là người hiểu rõ nhất việc này. Sách Mác-cô chép:
“Đức Giê-su ra khỏi đó và đến nơi quê quán của Người, có các môn đệ đi theo. Đến ngày sa-bát, Người bắt đầu giảng dạy trong hội đường. Nhiều người nghe rất đỗi ngạc nhiên.[…]“Ông ta không phải là bác thợ, con bà Ma-ri-a, và anh em của các ông Gia-cô-bê, Giô-xết, Giu-đa và Si-môn sao ? Chị em của ông không phải là bà con lối xóm với chúng ta sao ?”[…] Đức Giê-su bảo họ: “Ngôn sứ có bị rẻ rúng, thì cũng chỉ là ở chính quê hương mình, hay giữa đám bà con thân thuộc, và trong gia đình mình mà thôi.”Người đã không thể làm được phép lạ nào tại đó;[…] Rồi Người đi các làng chung quanh mà giảng dạy.”
Tất nhiên không phải ai ra đi cũng thành công. Có những người đánh giá sai về quê hương và hiểu sai về bản thân mình. Nhưng không đi không bao giờ ta biết được mình nghĩ đúng hay sai.
