Sống ở HN chỉ một ngày thôi thì thằng trên núi xuống cũng biết không nên ra đường lúc 7h sáng với 6h chiều, vì đấy là lúc tắc nhất. Nhưng vì miếng cơm manh áo, đa phần người dân vẫn phải ra đường giờ này. Thế tại sao đường lại tắc?
À chắc bạn đang nghĩ ngay là tại đông xe quá. Nhà có bao nhiêu người thì từng ấy cái xe máy mà; đứa trẻ con cũng phải có xe đạp hoặc xe điện. Chưa kể oto. Vậy mỗi gia đình cỡ 3-6 xe 2 bánh và 1-2 xe bốn bánh. Đông xe gây tắc đường: thoạt nghe chuyện này rất hợp lý. Nhưng trong một bài phỏng vấn khoảng năm 2010s, luật sư Nguyễn Trần Bạt từng nhắc chúng ta nhớ rằng thời kỳ cả HN toàn xe đạp và rất thưa dân, chúng ta vẫn có tắc đường bằng xe đạp vào giờ đi làm và tan sở. Vậy số xe không phải vấn đề.
À vậy chắc tại thiếu đường đi; phải xây thêm cầu thêm hầm, mở thêm nhiều đường nữa. Nhưng bài học các nước cho thấy xây lắm đường không giảm ùn tắc mà chỉ làm tắc thêm, vì thêm đường = đi lại tiện = nhu cầu di chuyển tăng cao.
À vậy hẳn là tại ý thức người dân. Mỗi khi nghe ai nói tắc đường do ý thức người dân, tôi đều nghĩ chắc nó trừ mình ra. Và trừ cả nó nữa. Đúng vậy. Trừ hai chúng tôi ra, thiên hạ toàn đi xe lối mất dạy cả. Rặt những ông có bằng lái nhưng đi láo; một dạng có học nhưng ngộ đầu học. Mả cha những thằng vượt đèn đỏ, những ông shipper lạng lách, những bà ninja xi nhan trái nhưng rẽ phải vào hàng quần áo. Vân vân.
Nhưng tại sao họ đi sai luật? Họ biết đi sai luật gây tắc đường gây tai nạn nhưng họ vẫn đi, bởi vì đường xá ở ta thực sự có những chỗ bất hợp lý quá. Hẳn bạn đã từng đi qua những con đường đi mãi không thấy chỗ rẽ, đến nơi rẽ lại không rẽ được vì hướng ngược lại nó lao thẳng vào mình, hoặc chỗ rẽ là một ngã tư ùn tắc, hoặc đáng rẽ được nhưng người ta cắm biển cấm rẽ, không biết lý do tại sao. Hẳn bạn cũng từng đi qua những con đường chia hai làn một bên oto một bên xe máy nhưng làn oto chẳng ai đi còn bên xe máy đông quá, lấn sang một tí thì bị tóm cổ.
Chính hệ thống giao thông nhiều khi vô lý nên họ đành tặc lưỡi đi sai, chứ tiện lợi thì ai muốn sai chứ? Vậy thay vì đổ tại ý thức người dân, người ta nên bố trí đường sá hợp lý hơn để làm cho việc đi sai luật thành ra mất thời gian cho kẻ nào cố tình.
