Học sinh ai cũng biết tôi rất thích xem phim Vương Gia Vệ (Wong Kar Wai). Ai xem xong In The Mood For Love hay Chungking Express mà lại không thích Vương Gia Vệ cho được?

Nhưng cũng như mọi món ngon trên đời, phim của Vương số lượng có hạn. Từ 1988 đến 2013 ông chỉ làm có chín phim, mà trong số đó chỉ sáu phim là đáng kể. Sáu phim thì xem hai hôm là hết. Thế hết Vương rồi thì xem gì?

Tôi xin đề cử một đạo diễn ngang tài và cùng thế hệ Hong Kong Second Wave với Vương: đạo diễn Fruit Chan (Trần Quả). Tôi biết đến Fruit Chan lần đầu tiên khi xem Made In Hong Kong (1997).

Bộ phim này đặc biệt ngay từ khâu sản xuất: Made In Hong Kong không được quay bằng phim đắt tiền mà sử dụng những thước phim vứt đi do Fruit Chan nhặt về.

Fruit Chan đã có ý tưởng phim từ năm 1994, trong thời gian làm trợ lý đạo diễn. Vì không có kinh phí, ông tiết kiệm tiền bằng cách gom các mẩu phim thừa ở studio và đến cuối năm 1996, nhờ sự trợ giúp tài chính từ Lưu Đức Hoa (Andy Lau), bộ phim được quay gấp rút trong 2 tháng tại một khu chung cư xập xệ đúng kiểu Hong Kong, với một nhóm sản xuất chỉ gồm 5 người và dàn diễn viên mới toe chưa ai biết đến. Đây là một bộ phim độc lập (independent film/ indie film) theo mọi nghĩa của từ ấy.

Phim ra mắt vào thời điểm Hong Kong bị trao trả cho Trung Quốc, vì vậy một bầu không khí u ám và tâm trạng bất ổn bao trùm mọi cảnh quay. Các ẩn dụ về chính trị rất rõ ràng và đều nhắm đến hình ảnh một tương lai bi thảm của Hong Kong nếu bị cai quản bởi Lục địa. Đỉnh điểm của sự ngột ngạt này là cảnh Moon chết ở bãi tha ma đúng lúc giọng nói trên đài phát thanh vang lên: người ta trích dẫn một câu nói của Mao Trạch Đông bằng tiếng Phổ thông (trong khi người Hong Kong nói tiếng Quảng Đông). Moon tượng trưng cho một Hong Kong tươi trẻ sắp bị cưỡng đoạt và chết yểu.

Một đề tài khác nổi bật trong phim là vấn đề tình dục tuổi mới lớn. Người xem thấy ngay điều này qua những phút đầu tiên khi anh chàng ngớ ngẩn Sylvester chảy máu mũi vì nhìn thấy Ping mặc quần đùi. Tiếp đó là những cảnh phim gây sốc: Moon bị “giấc mơ ướt” hàng đêm và phải tự giặt quần lót vì sợ mẹ biết, đám trẻ con bắt Sylvester thủ dâm trong nhà vệ sinh công cộng, một nữ sinh yêu thầm thầy giáo dạy thể dục và nhảy lầu tự tử, một nam sinh chặt cụt tay bố mình trong toilet vì tội hiếp dâm chị gái cậu khi còn bé.

Về mặt kỹ thuật, cảnh quay trong phim rất đẹp và có chiều sâu. Tôi không tìm thấy mỗi liên quan nào giữa Fruit Chan và môn nhiếp ảnh, nhưng rõ ràng ông đã tận dụng triệt để mọi bố cục đẹp nhất trong nghề chụp ảnh để quay bộ phim này, bao gồm: Subject in Frame (đặt chủ thể vào một khung), Frame in Frame (khung lồng khung), Patterns (họa tiết/ các chi tiết lặp lại), Diagonal line (đường chéo).

Bạn sẽ hiểu ngay tôi định nói gì khi xem các khung hình sau: