Bài dưới đây dịch từ Poema 20 (Bài thơ số 20), nhưng được biết đến nhiều hơn với cái tên “Tonight I can write the saddest lines” trong các bản dịch tiếng Anh. Đây là bài thơ mà ai học tiếng Tây Ban Nha cũng biết (một bài khác có thể sánh ngang vị trí là “Bầy én đen sẽ quay trở lại” – Volverán las oscuras golondrinas của Bécquer (cùng chủ đề viết tặng người yêu cũ).
Tôi đã dịch khá nhiều thơ của Pablo Neruda; thành thật mà nói đây không phải bài thơ quá hay. Tình yêu được miêu tả trong bài này rất sến và hình ảnh thơ không có gì xuất sắc.
Điều này dễ hiểu thôi, vì nó nằm trong tập “Veinte poemas de amor y una canción desesperada” (Hai mươi bài thơ tình và một khúc ca tuyệt vọng) xuất bản năm 1924, khi Pablo mới có 20 tuổi.
Nhưng điều khó hiểu là dù không hay, đây có vẻ là bài thơ nổi tiếng nhất của Pablo. Nó xuất hiện trong mọi tuyển tập và được dịch ra nhiều ngôn ngữ. Khi tham khảo bản dịch tiếng Việt cho bài thơ này, tôi rất ngạc nhiên khi thấy có ít nhất 7 bản dịch Poema 20 trên các blog. Tôi không ưng với bản dịch nào cả, vì mọi người đều dịch từ bản tiếng Anh chứ không phải nguyên văn Tây Ban Nha, trong khi thơ Pablo Neruda khi bị dịch sang tiếng Anh nghe khá tệ, có bài lệch hẳn nghĩa. Bản dịch của tôi tất nhiên không hoàn hảo, nhưng tôi cố gắng hết mức để giữ được phần hình ảnh và lời lẽ thô mộc của bài này.
Để bảo toàn độ sến, chữ “ella” – “cô ấy”, các bản tiếng Việt thường dịch là “em”, tôi chọn dịch là “nàng” cho đúng điệu.
Đêm nay tôi sẽ viết những vần thơ buồn nhất.
Viết, thế này chẳng hạn: “Trời đêm nay ngập tràn tinh tú
ngôi sao xanh run rẩy phía xa xăm”.
Cơn gió đêm nô đùa và ca hát.
Đêm nay tôi sẽ viết những vần thơ buồn nhất
Tôi yêu nàng, và thi thoảng nàng cũng yêu tôi.
Những đêm thế này nhiều năm trước
Tôi đã ôm trọn nàng trong vòng tay
Tôi đã hôn nàng đắm say dưới bầu trời vô tận.
Nàng yêu tôi, và thi thoảng tôi cũng yêu nàng
Không yêu sao được đôi mắt tròn mê hoặc.
Đêm nay tôi sẽ viết những vần thơ buồn nhất
Để nghĩ là tôi chẳng còn nàng nữa
Để nghĩ là tôi đã mất nàng.
Để nghe đêm mênh mông, mênh mông vô cùng
Vì nàng không còn đây nữa.
Và ý thơ ngập xuống hồn tôi
Như sương mai phủ xuống cánh đồng.
Còn gì quan trọng nữa đâu
Tay tôi chẳng giữ được nàng
Đêm đầy sao mà nàng chẳng ở đây.
Thế là hết. Ở xa xăm có ai đang hát. Xa xăm lắm.
Mất nàng rồi hồn tôi tan vỡ
Mắt kiếm tìm mang nàng về lần nữa
Tim kiếm tìm mà nàng đã mãi xa
Đêm nay trăng phủ trắng vườn như đêm nao xưa vậy
Chúng mình của ngày xưa nay đã khác xưa rồi.
Yêu nàng ư, tôi chẳng yêu nàng nữa
Nhưng khi xưa tôi đã đắm say nàng
Tôi kêu vào cơn gió
Để bay đến tai nàng.
Của người khác, em sẽ là của người khác
Như là em trước lúc hôn anh
Giọng nói em, tấm thân ngời sáng
Đôi mắt em như cõi mênh mông.
Yêu nàng ư, tôi chẳng yêu nàng nữa
Nhưng biết đâu tôi vẫn yêu nàng
Tình yêu quá ngắn, nỗi nhớ thật dài.
Bởi vì những đêm thế này khi trước
Tôi đã ôm trọn nàng trong vòng tay
Mất nàng rồi hồn tôi tan vỡ.
Xin nỗi đau lần này là sau cuối
Lần cuối cùng đây tôi viết cho em.
