Hướng dẫn đọc Kinh Thánh cho người Việt Nam (I)

Presto (Offline) - 2024

Lịch Học & Nội Dung

Mục lục bài viết

Phần I

Phần II

Phần III


Tôi viết bài này, trước hết vì học sinh của tôi yêu cầu. Ở Chiếp Class, ngoài việc học kiến thức thông thường, các bạn còn được tiếp xúc nhiều với phim ảnh và sách vở Anh – Mỹ. Khi dạy phần này, tôi thấy học sinh rất khổ sở trong việc nắm bắt văn hóa phương Tây, từ những chuyện đơn giản như tại sao trong phim người ta phải cầu nguyện trước khi ăn, cho đến chuyện phức tạp như tại sao Dostoyevsky nói rất nhiều về Chúa.

Đạo Thiên Chúa (hay còn gọi là Ki-tô giáo) có ảnh hưởng mạnh mẽ đến văn hóa phương Tây đến mức nếu không biết chút gì về tôn giáo này, bạn gần như không thể hiểu được văn học nghệ thuật của họ.

Việc thiếu kiến thức cơ bản về đạo Thiên Chúa khiến người Việt Nam không cảm thụ được hầu hết kiệt tác của văn minh nhân loại: làm sao bạn thấy tượng Moses của Michelangelo hay căn phòng của Raffaelo là đẹp nếu bạn không hiểu biết chút nào về Ki-tô giáo?

Mà nền tảng của đạo Thiên Chúa, tất cả đều được tóm gọn trong một cuốn sách gọi là Kinh Thánh.

Nói như vậy để thấy rằng không nhất thiết phải theo đạo mới cần đọc sách này. Về tầm quan trọng của việc đọc Kinh Thánh, Phan Khôi, người đầu tiên dịch hoàn chỉnh Kinh Thánh sang tiếng Việt, đã viết như sau:

“Kinh Thánh đây tức là Bible, gồm cả Cựu ước và Tân ước. Người có đạo Cơ-đốc ở xứ ta bất luận Cựu giáo (Catholique) hay Tân giáo (Protestant) đều dịch ra tiếng ta kêu bằng Kinh Thánh.

Có nhiều người An Nam mình, theo cái óc cũ, thấy đạo khác thì không ưa, nói rằng: Kinh Thánh là do người có đạo họ tôn trọng kinh của họ mà kêu như vậy; còn mình, người ngoại, không tội chi mà kêu Kinh Thánh như họ.

Ai nói vậy là còn hẹp hòi quá, không hiểu sự học đời nay. Ở bên Tàu và Nhựt Bổn, người không theo đạo cũng kêu bằng Kinh Thánh như người có đạo vậy, vì hai chữ ấy đã thành một cái tên riêng (nom propre) rồi. Ở đời nay, bất kỳ nước nào, nếu là một nước văn học đúng đắn thì trong đó cũng có chịu ảnh hưởng của Kinh Thánh. Đương thời đây, các nhà văn học đại gia bên Tàu, dầu không phải tín đồ Cơ-đốc đi nữa, trong khi họ làm văn cũng dùng đến chữ trong Kinh Thánh luôn luôn. Như họ dùng chữ “tẩy lễ” là do chữ “Baptême” mà ra; chữ “phước âm”, là do chữ “Evangile” mà ra. Mà những chữ ấy ngày nay họ dùng đã quen lắm, chẳng khác nào chữ gốc trong ngũ kinh tứ thơ vậy.

Còn nói chi về chữ Pháp, thì muốn nói là gốc bởi Kinh Thánh mà ra, cũng không phải quá đáng. Tức như bởi một chữ Bible đó mà sanh ra bộn bề chữ có nghĩa về sách vở. Ấy là như: Người làm sách thì kêu bằng Bibliographe, sự học về biên chép sách vở thì kêu bằng Bibliographie; người ham mê sách vở thì kêu bằng Bibliomane; cái tánh ham sắm sách thì kêu bằng Bibliomanie; người hay tìm mua sách vở thì kêu bằng Bibliophile; cái nhà chứa sách vở thì kêu bằng Bibliothèque. . .

Lại có nhiều câu trong Kinh Thánh đã thành ra tục ngữ (proverbe) hay là thành ngữ (expression) trong tiếng Pháp. Như: “Kẻ tiên tri không được trọng đãi trong quê hương mình”; “Dưới mặt trời chẳng có sự gì lạ” . . . mấy câu đó đều là ở trong Kinh Thánh cả. Hết thảy những nhà văn học Pháp dầu không theo đạo nữa cũng đều có học qua Kinh Thánh hết, bởi vì văn chương ở đó mà ra.

Phan Khôi (người đội nón) chụp chung với Tố Hữu (bìa phải), Văn Cao (bìa trái) và Tú Mỡ tại Việt Bắc

Vậy mà thấy kẻ học ở ta đây ít có người biết đến Kinh Thánh là gì, thì đáng lấy làm tiếc quá. Đừng nói mấy ông nhà nho họ cho là dị đoan họ không ngó tới đã đành. Các ông học chữ Pháp giỏi mà cũng ít có ông nào đọc tới Kinh Thánh thì cái học ấy cũng gọi được là cái học không gốc.

Có nhiều chữ trong tiếng Pháp – nhiều không xiết kể – nếu chẳng biết đến Kinh thánh thì chỉ hiểu nghĩa cạn cạn mà thôi. Ai đã thông thạo Kinh Thánh rồi thì chắc hiểu sâu hơn mà lấy làm khoái lắm.

Văn quốc ngữ ta cũng nên dùng chữ Kinh Thánh vào. Làm như vậy thì tiếng mình được dồi dào thêm, chớ có hại gì đâu.”

PHAN KHÔI, Phụ nữ tân văn,

Sài Gòn, s.74 (16.10.1930)

 

Kinh Thánh là một cuốn sách quan trọng như vậy, nhưng người mới học muốn tìm hiểu về nó lại gặp trở ngại vô cùng.

Trước hết vì sách Kinh Thánh gần như chỉ được lưu truyền trong các giáo hội nên người ngoài khó tiếp cận. Ngay cả khi có sách rồi, người ta cũng không hiểu phải đọc sách ấy ra sao vì nó quá dày và khó hiểu. Chuyện này, một lần nữa, lại do sự khép kín của cộng đồng Ki-tô giáo tại Việt Nam: người ngoại đạo khó mà tham gia các nhóm học Kinh Thánh do nhà thờ tổ chức (mặc dù bên Tin Lành đã có nhiều nỗ lực trong việc truyền đạo cho người mới).

Một cách tìm hiểu khác là đọc các bài giới thiệu Kinh Thánh. Tuy nhiên những bài giới thiệu Kinh Thánh bằng tiếng Việt tôi đã đọc đều không làm tôi ưng ý. Nó chủ yếu được viết bởi hội nhóm tôn giáo nên câu chữ luôn nặng nề về giáo lý, không hợp với người đọc phổ thông.

Một bài giới thiệu Thánh Kinh cho người mới tìm hiểu, theo tôi phải gồm giới thiệu nguồn gốc và nội dung sách, cách đọc, sau đó đưa ra các ấn bản tốt nên đọc.

Vậy việc chưa có ai làm thì tôi làm. Tôi cũng phải nói rõ ngay rằng tôi chưa bao giờ được đào tạo về Thánh Kinh, cũng chưa rửa tội ở bất cứ nhà thờ nào (mặc dù tôi đi nhà thờ suốt và đọc Kinh Thánh gần như mỗi ngày). Những hiểu biết tôi trình bày dưới đây hoàn toàn do tự tìm hiểu và có thể chứa nhiều sai sót.

(còn nữa)

Presto (Offline) - 2024

Lịch Học & Nội Dung
close-link